بررسی رابطه آموزش بهداشت خواب با کاهش اختلال خواب پرستاران بیمارستان شهید صدوقی یزد

مقدمه: خواب رفتاری همگانی است که وجود آن برای بقاء ضروری است. انسانها به طور متوسط حدود یک سوم از زندگی خود را به خواب اختصاص می دهند و هر گونه اختلال و محرومیت از خواب، آثار سوء متعددی بر جسم و روان آدمیان به جای می گذارد. این آثاراز از عدم احساس شادابی و سلامتی گرفته، تا به خاطر سپاری آموخته ها و اختلال در هوشیاری و تمرکز و اختلال در عملکرد و کارایی، همه و همه از لزوم توجهی جدی و خاص به این مهم حکایت می کند. یک یافته ی شایع این است که سبک زندگی بیمار به آشفتگی خواب می انجامد این حالت معمولا بهداشت ناکافی خواب گفته می شود و منظور از این اصطلاح عدم پیروی از روشهای پذیرفته شده ای است که خوابیدن را تسهیل می کنند. که یکی از این موارد عدم رعایت ساعات معمول بیداری و خواب است. در نوع نوبت کاری بی خوابی در طی دوره ی اصلی خواب یا خواب آلودگی مفرط هنگام دوره ی اصلی بیداری است که در موارد شدید تر به سندرم نوبت کاری منجر می شود. پرستاران به علت اینکه مجبورند پاسی از شب را بیدار باشند انتظار می رود که دارای درجاتی از اختلال خواب باشند و اختلالات خواب در حرفه پرستاری از دو منظر اهمیت دارد. نخست اینکه تظاهرات اختلالات خواب به گونه ای است که می تواند سلامت و ایمنی بیماران و پرستار را به خطر اندازد و دوم اینکه این شغل عوامل خطر متعددی برای ابتلای فرد به اختلال خواب دارد. این مطالعه بنای آن دارد تا ارتباط آموزش بهداشت خواب بر تغییر وضعیت اختلال خواب در پرستاران بیمارستان شهید صدوقی یزد را مورد بررسی قرار دهد و بدین وسیله موجبات توجه بیشتر دانش پژوهان را به زوایای مختلف اختلال خواب فراهم آورد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع تحلیلی است که به روش field trail با طرح after and before انجام گرفته است. داده ها با استفاده از پرسشنامه ای مرکب از بخش اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه های استاندارد اختلال خواب شامل پرسشنامه اپورث ((ess، پرسشنامه اس-ام-آی-آ (smii) و پرسشنامه شاخص شدت بی خوابی (isi) جمع آوری شد. در مرحله اول پژوهش، پرسشنامه ها بین 207 نفر از پرستارانی که فاقد بیماری های جسمی و روحی بودند، توزیع شد. پس از آن، تعداد 100 نفر پرستار مبتلا به اختلال خواب شناسایی شدند که در نهایت پس از برگزاری 4 جلسه یک ساعته دوره آموزشی داده های 66 پرسشنامه با کمک نرم افزار spss20 و با استفاده از آزمون های paired t-test و anova مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با p-value < 0.05 معنی دار تلقی شده است. یافته ها: یافته های فاز اول نشان داد که از کل 207 پرستار 3/48% دارای اختلال خواب بوده اند. در فاز اول توزیع فراوانی وضعیت اختلال خواب بر حسب متغیرهای دموگرافیک سنجیده شد و مشخص شد که با فاکتورهایی نظیر سن، جنسیت، وضعیت تاهل، سابقه کاری، تعداد فرزندان، نوع نوبت کاری و رضایت شغلی ارتباط معنی دار ندارد. در فاز دوم رابطه آموزش بهداشت خواب با کاهش اختلال خواب پرستاران سنجیده شد. یافته های این فاز نشان می دهد که میانگین اختلال خواب پرستاران در قبل از آموزش بیشتر از بعد از آموزش بوده است که این نشان دهنده بهتر شدن اختلال خواب آن ها در بعد از دوره آموزشی است اما با توجه به(05/) <055/ = p-valueگر چه از نظر آماری ارتباط معنی داری بین قبل و بعد از آموزش وجود ندارد، ولی با توجه به کوچک بودن p-value می توان گفت که این ارتباط به طور marginal معنی دار است. همچنین بین میانگین میزان کاهش نمره اختلال خواب در قبل و بعد از آموزش در نمونه مورد بررسی بر حسب سن، جنسیت، وضعیت تاهل، سابقه کاری، شیفت کاری، تعداد فرزندان و رضایت شغلی ارتباط معنی دار مشاهده نشده است.